Ένα ενδιαφέρον θέμα παρουσιάστηκε και συζητήθηκε στην επιστημονική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου στο Ξενοδοχείο Athens Capital: «Ο ρόλος των pouches νικοτίνης στη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα υπό το πρίσμα της Δημόσιας Υγείας, βάσει επιστημονικής τεκμηρίωσης». Ακολούθησε συζήτηση με τη συμμετοχή ειδικών, την οποία συντόνισε ο Σταμάτης Ευσταθίου, Ειδικός Παθολόγος, Διευθυντής, Κέντρο Πρόληψης Καρδιαγγειακών Νόσων, ΤΥΠΕΤ. Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο των ενημερωτικών δράσεων για επαγγελματίες υγείας με συμμετοχή διακεκριμένων επιστημόνων, που διοργανώνει το Επιστημονικό Τμήμα, PMI Science (Philip Morris International) , της Παπαστράτος.
Πώς λειτουργούν τα pouches νικοτίνης
Στην εισαγωγή του ο κ. Ευσταθίου αναφέρθηκε στο μοναδικό για τη δημόσια υγεία παράδειγμα της Σουηδίας όσον αφορά τη μείωση βλάβης από το κάπνισμα και την εμπειρία της σκανδιναβικής αυτής χώρας με το snus, ενός προϊόντος καπνού για χρήση από του στόματος. Αυτό το «σουηδικό μοντέλο» έχει αποτελέσει παράδειγμα για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, όπως τα pouches ή σακουλάκια νικοτίνης, που δεν περιέχουν φύλλα καπνού, αλλά νικοτίνη που απορροφάται μέσω του στοματικού βλεννογόνου. Τα pouches νικοτίνης έχουν σημαντικά μειωμένο τοξικολογικό φορτίο σε σχέση με το τσιγάρο, όμως η μακροχρόνια ασφάλεια και η επίδρασή τους στη δημόσια υγεία παραμένουν υπό διερεύνηση.
Συνολικά, η εμπειρία από την κυκλοφορία του snus σε κάποιες σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία και Νορβηγία) καταδεικνύει ότι η μετάβαση σε προϊόντα χωρίς καύση μπορεί να μειώσει σημαντικά τις βλάβες από το κάπνισμα σε ενήλικους καπνιστές, με τα pouches νικοτίνης να αποτελούν την πιο πρόσφατη εξέλιξη αυτής της προσέγγισης με ενθαρρυντικά επιστημονικά δεδομένα ως προς τη δυνατότητα μείωσης της βλάβης.
Τι δείχνουν οι μέχρι τώρα μελέτες για τις ανεπιθύμητες ενέργειες από τα pouches νικοτίνης
Στην ομιλία του ο François Hirt, Director External Affairs Oral Smokeless Category, PMI, Ελβετία, επικεντρώθηκε τόνισε πως τα pouches νικοτίνης προσφέρουν μια σημαντικά καλύτερη εναλλακτική σε σχέση με τη συνέχιση του καπνίσματος τσιγάρου για τους ενήλικους χρήστες. Αναφέρθηκε σε δεδομένα μελετών που τεκμηριώνουν αυτή την άποψη, και ειδικότερα σε τυχαιοποιημένες μελέτες που καταδεικνύουν ότι τα pouches νικοτίνης δεν προκαλούν σοβαρές βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των ενήλικων καπνιστών, ενώ οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι παρόμοιες με αυτές της θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης (ΝRTs). Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) τον Ιανουάριο του 2025 ενέκρινε την κυκλοφορία στην αγορά 20 προϊόντων pouches νικοτίνης.
Με βάση την προσέγγιση της Σουηδίας, ο κ. Hirt παρατήρησε ότι με αυστηρά επιστημονικά πρότυπα και υπό το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, όπως αυτό που πρόσφατα ψηφίστηκε στην Ελλάδα που προβλέπει αυστηρά μέτρα αποτροπής πρόσβασης των ανηλίκων και ρύθμιση της κυκλοφορίας αυτών των προϊόντων, τα pouches νικοτίνης μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διεθνή προσπάθεια για τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα σε όσους καπνιστές δεν διακόπτουν το κάπνισμα.
Πώς η νικοτίνη σχετίζεται με το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου
Στη συζήτηση που ακολούθησε μαζί με τους ομιλητές, παρεμβάσεις έκαναν οι Ευάγγελος Φραγκούλης, Γενικός Οικογενειακός Ιατρός, Γεν. Γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής & ΠΦΥ αναφέρθηκε στις δράσεις της νικοτίνης, ένα από τα συστατικά του καπνού που δρα ως διεγερτικό του ΚΝΣ (Κεντρικό Νευρικό Σύστημα) και σχετίζεται με το σύστημα ανταμοιβής, τη βελτίωση της προσοχής και της μνήμης, αλλά και με την ανάπτυξη εξάρτησης. Αυτό σημαίνει ότι η νικοτίνη είναι μια εθιστική ουσία και δεν είναι ακίνδυνη. Ωστόσο, δεν αποτελεί την κύρια αιτία των σοβαρών ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα καθώς αυτές προκαλούνται κυρίως από τις τοξικές και καρκινογόνες ουσίες που παράγονται κατά την καύση του καπνού.
Μείωση της βλάβης από το κάπνισμα συμβατικού τσιγάρου
Ο κύριος Φραγκούλης υπογράμμισε την επίδραση της νικοτίνης στο καρδιαγγειακό σύστημα, αλλά τόνισε πως είναι σημαντικό να γίνεται η διάκριση μεταξύ της επίδρασης της νικοτίνης από αυτή του συμβατικού τσιγάρου στην υγεία του καπνιστή. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση είναι κλειδί για τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα και τη βελτίωση της δημόσιας υγείας.
Όσον αφορά την επιστημονική προσέγγιση της μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα που εστιάζει στη νικοτίνη, κ. Φραγκούλης πρότεινε δύο οδούς: τη μείωση της εθιστικότητας των τσιγάρων με μείωση της περιεκτικότητάς τους σε νικοτίνη, και την ανάπτυξη εναλλακτικών προϊόντων που αποδίδουν νικοτίνη χωρίς καύση, όπως τα προϊόντα θερμαινόμενου καπνού, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα από του στόματος προϊόντα νικοτίνης (pouches ή σακουλάκια νικοτίνης).
Όλοι οι ομιλητές ωστόσο επισήμαναν στις παρεμβάσεις τους ότι η καλύτερη επιλογή για την υγεία είναι η πλήρης διακοπή του καπνίσματος και της χρήσης κάθε μορφής νικοτίνης. Είναι σημαντικό, όμως, να διαχωρίζεται η επίδραση της νικοτίνης από την επίδραση του συμβατικού τσιγάρου στην υγεία του καπνιστή καθώς και ότι η σύγκριση των εναλλακτικών προϊόντων πρέπει να γίνεται σε σχέση με τη συνέχιση του καπνίσματος.
