Η εκδήλωση του Pharma Innovation Forum Greece (PIF) που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 26 Νοεμβρίου, ανέδειξε μια πραγματικότητα που μας αφορά όλους: η φαρμακευτική καινοτομία εξελίσσεται ταχύτερα από ποτέ. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα μπορεί και θέλει να την ακολουθήσει.
Η Πρόεδρος του PIF, κα Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, τόνισε: «Η καινοτομία δεν είναι μια μελλοντική υπόσχεση. Είναι εδώ, εξελίσσει ουσιαστικά την ιατρική πρακτική, μεταμορφώνει την υγειονομική φροντίδα και αλλάζει ζωές. Το ζητούμενο δεν είναι αν έχουμε τη γνώση – την έχουμε. Το ζητούμενο είναι να διαθέτουμε το σύστημα που επιτρέπει στον ασθενή να έχει πρόσβαση στην κατάλληλη θεραπεία, την κατάλληλη χρονική στιγμή».
Οι Σύλλογοι ασθενών και η ιατρική κοινότητα: το διακύβευμα της πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες:
Στην πρώτη ενότητα με τίτλο «Τεκμηριωμένες εκβάσεις, πραγματικές ανάγκες: Το διακύβευμα της πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες», και με συντονιστή τον Γενικό Διευθυντή του PIF, κ. Γιάννη Κωτσιόπουλο, συμμετείχαν ο κ. Κωνσταντίνος Ν. Συρίγος, Καθηγητής Παθολογίας & Ιατρικής Ογκολογίας, ο κ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας, ο κ. Δημήτρης Κοντοπίδης, Πρόεδρος του European Lung Foundation, Πρόεδρος Συλλόγου Ανάσα, καθώς και η κα Φωτεινή Σκόνδρα, Πρόεδρος του Συλλόγου ασθενών και φροντιστών ΠΑΡ.ΚΙΝ.Σ.Ο.Ν. Παρουσιάστηκαν τεκμηριωμένα στοιχεία για τη βελτίωση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των ασθενών σε σοβαρά χρόνια νοσήματα χάρη σε καινοτόμες θεραπείες τις τελευταίες δεκαετίες.
Από την πλευρά της ιατρικής κοινότητας, ο κ. Βλαχόπουλος και ο κ. Συρίγος κατέστησαν σαφές: «η χώρα έχει μείνει πίσω τόσο στους χρόνους πρόσβασης των ασθενών σε νέες θεραπείες όσο και στην ελκυστικότητά της ως προορισμού για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών. Η καθυστέρηση αυτή επηρεάζει άμεσα την επιστημονική πρόοδο και τις επιλογές που τελικά φτάνουν στους ασθενείς».
Αναφορικά με τους ασθενείς, ο κ. Κοντοπίδης και η κα Σκόνδρα έδωσαν ξεκάθαρα την εικόνα: «μόνο λίγοι μπορούν σήμερα να επωφεληθούν πραγματικά από τη θεραπευτική πρόοδο». Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, «τα οριζόντια μέτρα και το clawback δεν είναι λογιστική άσκηση — είναι ζήτημα ζωής και έχει επιπτώσεις. Για να αναπτυχθεί ένα βιώσιμο σύστημα προς όφελος των ασθενών, απαιτείται σταθερό πλαίσιο, προτεραιοποίηση και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, γιατί η επένδυση στο φάρμακο είναι επένδυση στην υγεία και η πρόοδος στηρίζεται στην ικανότητα της κοινωνίας να ενσωματώνει το νέο, όχι να το φοβάται».
Μύθοι, αλήθειες και η επόμενη ημέρα της φαρμακευτικής καινοτομίας στην Ελλάδα:
Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Η φαρμακευτική καινοτομία στην Ελλάδα: Μύθοι, αλήθειες και η επόμενη ημέρα», πραγματοποιήθηκε με συντονιστή τον κ. Γιάννη Κωτσιόπουλο, Γενικό Διευθυντή PIF και με τη συμμετοχή της Προέδρου του PIF, κας Λαμπρίνας Μπαρμπετάκη, του Αντιπροέδρου του PIF, κ. Σάββα Χαραλαμπίδη, και της Γενικής Γραμματέως του PIF, κας Λίζας Προδρόμου.
Tα μέλη του ΔΣ του PIF έθεσαν στο τραπέζι τους κυριότερους μύθους και τις αλήθειες για τη φαρμακευτική καινοτομία. Ενδεικτικά:
Αλήθεια #1: To clawback επηρεάζει τους ασθενείς και την πρόσβασή τους σε καινοτόμες θεραπείες. Μόνο 25% των νέων θεραπειών που εγκρίθηκαν από τον EMA την περίοδο 2020–2023 είναι σήμερα πλήρως διαθέσιμες στην Ελλάδα.
Αλήθεια #2: H κατάσταση στην φαρμακευτική αγορά επιδεινώνεται. Το clawback φτάνει το 75,5% στα νοσοκομεία και το 63% στον ΕΟΠΥΥ – επίπεδα χωρίς ευρωπαϊκό προηγούμενο.
Αλήθεια #3: Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη παραμένει χρόνια στάσιμη και κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Ελλάδα βρίσκεται στο -12% και -46% έναντι της Νότιας & Δυτικής Ευρώπης αντίστοιχα.
Παρουσιάστηκαν επιπλέον παραδείγματα που μιλούν από μόνα τους: Σε απλές, χαμηλού κόστους θεραπείες, το κράτος καλύπτει το 100% όλο τον χρόνο. Σε σοβαρά χρόνια νοσήματα, οι ημέρες κάλυψης πέφτουν στις 136 για μια βιολογική θεραπεία ψωρίασης και σε μόλις 92 ημέρες για ανοσοθεραπεία ογκολογικού ασθενούς. Ταυτόχρονα, η κλινική έρευνα παρουσιάζει σοβαρή υποχώρηση: το 2024 οι μελέτες που εγκρίθηκαν στην Ελλάδα έπεσαν στις 118 – πτώση άνω του 40% σε σχέση με το 2023 και χαμηλότερο επίπεδο από το 2017. Παράλληλα, στην Ευρώπη επενδύονται ετησίως πάνω από 47 δισ. ευρώ σε Έρευνα και Ανάπτυξη, ενώ η Ελλάδα προσελκύει μόλις 100 εκατ. ευρώ. Αν η χώρα συγκλίνει με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οι ετήσιες επενδύσεις θα μπορούσαν να ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ και να προσεγγίσουν ακόμη και τα 700 εκατ. ευρώ.
Οι προτάσεις του PIF: Μία μακροπρόθεσμη λύση στο αδιέξοδο
Το PIF παρουσίασε τρεις άξονες-προτάσεις για να ξεφύγει η χώρα από το αδιέξοδο. Μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός με δεσμευτική συμφωνία αποκλιμάκωσης του clawback και συμπληρωματική χρηματοδότηση. Άρση στρεβλώσεων με ενιαίο προϋπολογισμό φαρμάκου και ανάληψη από το κράτος του κόστους των μέτρων προστατευτισμού. Επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσβασης και διαμόρφωση σταθερού πλαισίου για κλινική έρευνα και value-based αξιολόγηση.
Κλείνοντας, η Πρόεδρος του PIF, κα Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, σημείωσε: «Το ζήτημα δεν είναι η διαχείριση ενός προϋπολογισμού, αλλά η διαμόρφωση ενός συστήματος που μπορεί να προσφέρει έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση σε θεραπείες που ήδη σώζουν ζωές. Η φαρμακευτική καινοτομία δεν μπορεί να περιμένει. Η Ελλάδα έχει επιλογές – το ερώτημα είναι αν θα τις αξιοποιήσει. Και αυτό, όπως συζητήθηκε στη σημερινή εκδήλωση, είναι ένα στοίχημα για το οποίο οφείλουμε να παλέψουμε και να κερδίσουμε.»
Μάθετε περισσότερα για τις δράσεις και την αποστολή του PIF:
