Το 2022, το Ευρωπαικό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων ECDC κατέγραψε ότι η Ελλάδα κατείχε δυσμενή θέση σε ό,τι αφορά τις νοσοκομειακές λοιμώξεις και τη μικροβιακή αντοχή σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕυρωπαΊκής Ένωσης. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση του ελέγχου και της πρόληψης των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Πρωταρχικό ρόλο σε αυτό διαδραμάτισε το Πανελλήνιο Πρόγραμμα για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής (GRIPP-SNF), την πιλοτική φάση του οποίου χρηματοδότησε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στον Φάρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα και τα επόμενα βήματα του Πανελλήνιου Προγράμματος για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Μικροβιακής Αντοχής (GRIPP-SNF), με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε ετών της πιλοτικής υλοποίησης του προγράμματος και της παράδοσής του στην Ελληνική Πολιτεία, παρουσία της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, στελεχών του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και πλήθους επαγγελματιών υγείας που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
Σε ποια νοσοκομεία εφαρμόστηκε αρχικά το μοντέλο GRIPP–SNF
Το GRIPP–SNF αποτελεί προϊόν μακρόχρονης προκαταρκτικής εργασίας και εφαρμοσμένης τεχνικής υποστήριξης στον τομέα της επιτήρησης και πρόληψης λοιμώξεων. Η στήριξη του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου ξεκίνησε το 2011 με δύο διαδοχικές δωρεές προς τον Οργανισμό CLEO, συνολικής διάρκειας οκτώ ετών, μέσω των οποίων αναπτύχθηκε ενιαία πλατφόρμα καταγραφής και παρακολούθησης λοιμώξεων, επεξεργασία δεδομένων και τεκμηριωμένες προτάσεις παρεμβάσεων, με εξειδικευμένη στελέχωση. Το μοντέλο εφαρμόστηκε αρχικά στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας και επεκτάθηκε σταδιακά σε δεκαπέντε νοσοκομεία. Η επιτυχής απόδοση του μοντέλου οδήγησε, το 2021, στη διεύρυνσή του στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα GRIPP–SNF.
Ποια μέτρα εφαρμόστηκαν στα νοσοκομεία που συμμετείχαν στο πρόγραμμα
Από το 2021 έως σήμερα, το πρόγραμμα GRIPP- SNF συνέβαλε στην ανάπτυξη και εδραίωση εμπεριστατωμένων συστημάτων παρακολούθησης και διεθνών καλών πρακτικών για τον έλεγχο των λοιμώξεων, ενισχύοντας παράλληλα τα συμμετέχοντα νοσοκομεία με εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό.
Τα νοσοκομεία που συμμετείχαν εφάρμοσαν διεθνώς τεκμηριωμένες πρακτικές, όπως είναι η τυποποίηση των διαδικασιών, η χρήση δεσμών μέτρων (bundles) για την εισαγωγή και φροντίδα της κεντρικής γραμμής, η παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις «5 στιγμές» υγιεινής των χεριών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), και η συνεχής ανατροφοδότηση των αποτελεσμάτων της επιτήρησης στο προσωπικό και τη διοίκηση του νοσοκομείου.
Πόσο μειώθηκε ο ρυθμός ανάπτυξης λοιμώξεων
Συνολικά, το πρόγραμμα κατέγραψε αξιοσημείωτα αποτελέσματα σε εθνική κλίμακα, μειώνοντας τις σημαντικότερες νοσοκομειακές λοιμώξεις, όπως τις μικροβιαιμίες που σχετίζονται με την κεντρική γραμμή (CLABSI), και αυξάνοντας τη συμμόρφωση με την υγιεινή των χεριών στα δέκα νοσοκομεία της χώρας.
Ο απολογισμός του πενταετούς προγράμματος έδειξε η συμμόρφωση με την υγιεινή των χεριών στα δέκα συμμετέχοντα νοσοκομεία παρουσίασε σημαντική και διατηρήσιμη βελτίωση, αυξάνοντας από 45% πριν την παρέμβαση σε πάνω από 61% μετά την παρέμβαση. Κατά την περίοδο των 29 μηνών μετά την πρώτη δέσμη παρεμβάσεων εκτιμάται ότι αποφεύχθηκαν 933 λοιμώξεις CLABSI (λοιμώξεις που οφείλονται ε φλεβικούς καθετήρες) σε ενήλικες και παιδιά. Στα 10 νοσοκομεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση, μειώθηκαν οι μικροβιαιμίες από κεντρική γραμμή κατά 45% και αποτράπηκαν πάνω από 1.000 λοιμώξεις. Επίσης αυξήθηκε η συμμόρφωση στην υγιεινή των χεριών κατά 28%.
Σε ποια πόλεις της Ελλάδα θα επεκταθεί το πρόγραμμα στα νοσοκομεία
Η διαδρομή συνεχίζεται με στόχο οι καλές πρακτικές του Προγράμματος GRIPP-SNF να ενταχθούν στη λειτουργία των τριών νέων νοσοκομείων του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στη Θεσσαλονίκη, την Κομοτηνή και τη Σπάρτη, τα οποία βρίσκονται υπό κατασκευή και προβλέπεται να παραδοθούν στην Ελληνική κοινωνία εντός του 2027.
Ο Καθηγητής Θεοκλής Ζαούτης, Επικεφαλής του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO, δήλωσε:
«Τα αποτελέσματα των 5 ετών υλοποίησης του Προγράμματος GRIPP-SNF μας δίδαξαν πολλά – κυρίως όμως μας δίδαξαν ότι είναι στο χέρι μας να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά και με όφελος τόσο για τους συμπολίτες μας όσο και για το Σύστημα Υγείας ένα πρόβλημα που αποτελεί «σιωπηλή πανδημία», κοστίζει κάθε χρόνο εκατοντάδες ζωές στη χώρα μας, αλλά και σημαντικούς πόρους στην Υγεία. Αυτά τα διδάγματα και την τεχνογνωσία που διαθέτουμε πρέπει να αξιοποιήσουμε από εδώ και πέρα, και μέσα από τη συνεργασία να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, σε εθνικό πλέον επίπεδο, έως ότου εξαλείψουμε τη σιωπηλή πανδημία».
