Γράφει ο Παναγιώτης Βλαχοστέργιος MD PhD (American Board-certified, ESMO-certified) Τμήμα Παθολογικής Ογκολογίας ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Tι είναι ο ουροθηλιακός καρκίνος;
Ο ουροθηλιακός καρκίνος είναι ένας τύπος καρκίνου που ξεκινά από το εσωτερικό τοίχωμα της ουροδόχου κύστης και άλλων τμημάτων του ουροποιητικού συστήματος. Είναι ο πιο συχνός καρκίνος του ουροποιητικού.
Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα;
Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι η αιματουρία – δηλαδή η παρουσία αίματος στα ούρα. Μπορεί να φαίνεται με γυμνό μάτι ή να ανιχνεύεται μόνο σε μικροβιολογικές εξετάσεις.
Άλλα πιθανά συμπτώματα:
Συχνή ή επείγουσα ανάγκη για ούρηση
Πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση
Πόνος χαμηλά στην πλάτη ή στα πλευρά
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση περιλαμβάνει:
Ανάλυση ούρων και κυτταρολογική εξέταση
Απεικονιστικές εξετάσεις (υπέρηχος, αξονική)
Κυστεοσκόπηση (κάμερα που ελέγχει το εσωτερικό της ουροδόχου κύστης)
Βιοψία για ιστολογική εξέταση
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Η επιλογή θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο και τον βαθμό κακοήθειας του καρκίνου. Οι βασικές θεραπευτικές στρατηγικές περιλαμβάνουν:
- Χειρουργική Αντιμετώπιση
- Διουρηθρική εκτομή όγκου κύστης (TURBT): Χρησιμοποιείται για μη μυοδιηθητικούς όγκους.
- Ριζική κυστεκτομή: Αφαίρεση της ουροδόχου κύστης και γειτονικών ιστών/οργάνων, απαραίτητη σε μυοδιηθητικό καρκίνο ή σε μη ελεγχόμενους επιφανειακούς υποτροπιάζοντες όγκους.
- Ενδοκυστική Θεραπεία
- Χορήγηση φαρμάκων όπως το BCG ή η ενδοκυστική χημειοθεραπεία, ειδικά σε μη μυοδιηθητικό καρκίνο.
- Συστηματική Χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία δεν αφορά μόνο τον μεταστατικό καρκίνο. Έχει σημαντικό ρόλο και σε μη μεταστατικό, αλλά μυοδιηθητικό καρκίνο, πριν τη χειρουργική επέμβαση (νεοεπικουρική θεραπεία).
Ο σκοπός είναι να:
- Μειώσει το μέγεθος του όγκου
- Αυξήσει τις πιθανότητες πλήρους αφαίρεσης
- Εξαλείψει τυχόν μικρομεταστάσεις
- Βελτιώσει τη συνολική επιβίωση
Τα πιο συχνά σχήματα είναι cisplatin-based, όπως το MVAC ή το gemcitabine/cisplatin.
Σε μεταστατικά στάδια, η χημειοθεραπεία εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις βασικές θεραπευτικές επιλογές, ενώ μπορεί να ακολουθείται ή να συνδυάζεται με ανοσοθεραπεία.
Νεότερες Θεραπείες: Ανοσοθεραπεία, Στοχευμένα Φάρμακα και ADCs
Η επιστήμη έχει φέρει νέες μορφές θεραπείας που προσφέρουν εξατομικευμένες λύσεις και λιγότερες παρενέργειες.
Ανοσοθεραπεία
Φάρμακα όπως το nivolumab, το durvalumab, pembrolizumab, το avelumab και το atezolizumab ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού ώστε να αναγνωρίζει και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα.
Στοχευμένες θεραπείες
Ασθενείς με συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις, όπως στο γονίδιο FGFR, μπορούν να λάβουν στοχευμένα φάρμακα όπως το erdafitinib, που μπλοκάρει τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να επηρεάζει τον υγιή ιστό.
ADCs (Antibody-Drug Conjugates – Αντισώματα-Φάρμακα Συζεύγματα)
Πρόκειται για πρωτοποριακές θεραπείες που συνδυάζουν ένα μονοκλωνικό αντίσωμα (στοχεύει τον καρκίνο) με ένα ισχυρό χημειοθεραπευτικό.
Σαν «έξυπνες βόμβες», τα ADCs εντοπίζουν τα καρκινικά κύτταρα και απελευθερώνουν το φάρμακο μόνο σε αυτά, ελαχιστοποιώντας τις παρενέργειες.
Παραδείγματα ADCs για τον ουροθηλιακό καρκίνο:
- Enfortumab vedotin: Στοχεύει την πρωτεΐνη Nectin-4 που βρίσκεται σε πολλά κύτταρα του ουροθηλιακού καρκίνου.
- Sacituzumab govitecan: Στοχεύει την πρωτεΐνη Trop-2, και χρησιμοποιείται σε μεταστατικά στάδια, ιδιαίτερα όταν άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει.
Τα ADCs έχουν φέρει ελπίδα σε ασθενείς με μεταστατικό ή ανθεκτικό καρκίνο, δίνοντας νέες θεραπευτικές επιλογές.
Συμπερασματικά
Η αιματουρία είναι ένα πρώιμο και σημαντικό σημάδι του ουροθηλιακού καρκίνου. Η έγκαιρη διάγνωση και η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας είναι καθοριστικής σημασίας. Οι νεότερες θεραπείες, όπως η ανοσοθεραπεία, οι στοχευμένες θεραπείες και τα ADCs, έχουν ήδη βοηθήσει πολλούς ασθενείς να ζήσουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής.
