Νέα έρευνα για την Ψυχική Υγεία των Νοσηλευτών και των Ιατρών -η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα- συγκέντρωσε πάνω από 90.000 απαντήσεις από γιατρούς και νοσηλευτές από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και από την Ισλανδία και τη Νορβηγία. Η εν λόγω έρευνα που διεξήχθη από την MeND αποκάλυψε ότι 1 στους 3 γιατρούς και νοσηλευτές βιώνει εκφοβισμό ή βίαιες απειλές στην εργασία ενώ ένα 10% έχει βιώσει σωματική βία και σεξουαλική παρενόχληση.
Η έρευνα επίσης έδειξε ότι ένας στους 4 γιατρούς εργάζεται περισσότερες από 50 ώρες την εβδομάδα. ενώ σχεδόν το ένα τρίτο (32%) των γιατρών και το ένα τέταρτο (25%) των νοσηλευτών εργάζονται με συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης, κάτι που συνδέεται στενά με το αυξημένο εργασιακό άγχος.
Μεταξύ των πιο ανησυχητικών ευρημάτων είναι ότι 1 στους 10 γιατρούς και νοσηλευτές δήλωσαν ότι είχαν συμπτώματα κατάθλιψης και «παθητικές» αυτοκτονικές σκέψεις που είναι γνωστό ότι μπορεί να οδηγήσουν σε μελλοντική αυτοκτονική συμπεριφορά. Στην πραγματικότητα, οι γιατροί και οι νοσηλευτές παρουσιάζουν διπλάσια συχνότητα αυτοκτονικών σκέψεων σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό δήλωσε ο Δρ. Hans Henri P. Kluge, Περιφερειακός Διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη επισημαίνοντας ότι: «Ένας στους 3 γιατρούς και νοσηλευτές αναφέρει κατάθλιψη ή άγχος και περισσότεροι από 1 στους 10 έχουν σκεφτεί να τερματίσουν τη ζωή τους ή να αυτοτραυματιστούν. Αυτό είναι ένα απαράδεκτο βάρος για όσους μας φροντίζουν. Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι»
Οι γιατροί και οι νοσηλευτές που εργάζονται πολλές ώρες και σε βάρδιες (ειδικά τη νύχτα) είναι πολύ πιο πιθανό να είναι καταθλιπτικοί και αγχωμένοι, καθώς και να έχουν αυτοκτονικές σκέψεις.
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στην κρίση ψυχικής υγείας των εργαζομένων στον τομέα υγείας
Όπως εξηγεί ο Dr. Henri μια μεταρρύθμιση στον τρόπο εργασίας που περιλαμβάνει βάρδιες και υπερωρίες είναι σκόπιμη προκειμένου να τερματιστεί αυτό το μοντέλο της εργασίας μέχρι εξάντλησης. Η μείωση του υπερβολικού φόρτου εργασίας, η επενδύση σε πιο έξυπνες προσλήψεις και η αξιοποίησης της δύναμης των ψηφιακών τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη καθώς και η πρόσβαση κάθε εργαζόμενου στον τομέα της υγείας σε εμπιστευτική, χωρίς στίγμα υποστήριξη ψυχικής υγείας είναι μερικές προτάσεις που χρειάζεται να δρομολογηθούν για την αποφόρτιση γιατρών και νοσηλευτών από συναισθήματα που επιβαρύνουν την ψυχική τους υγεία. Ταυτόχρονα, πρέπει να θεωρήσουμε τους ηγέτες του τομέα της υγείας υπεύθυνους για τη δημιουργία ασφαλών, υποστηρικτικών χώρων εργασίας.
Επισημαίνει επίσης ότι η κρίση ψυχικής υγείας μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγείας μας είναι μια κρίση ασφάλειας της υγείας, που απειλεί την ακεραιότητα των συστημάτων υγείας»,
Η κρίση ψυχικής υγείας μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγείας μας μπορεί να εξελιχθεί σε κρίση ασφάλειας της υγείας
Πώς η εύθραυστη ψυχική υγεία των γιατρών μπορεί να οδηγήσει σε ιατρικά λάθη
Η εν λόγω έρευνα που χρηματοδοτήθηκε στο πλαίσιο του έργου του ΠΟΥ/Ευρώπης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τίτλο «Αντιμετώπιση των προκλήσεων ψυχικής υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ισλανδία και τη Νορβηγία» και διεξήχθη από τον Οκτώβριο του 2024 έως τον Απρίλιο του 2025, έδειξε ότι ανάλογα με τη χώρα, έως και 40% των γιατρών και των νοσηλευτών με συμπτώματα κατάθλιψης ανέφεραν ότι έλαβαν άδεια ασθενείας τον τελευταίο χρόνο. Μεταξύ 11% και 34% των εργαζομένων στον τομέα της υγείας δήλωσαν ότι σκέφτονταν να εγκαταλείψουν την εργασία τους. Αυτή η απώλεια δυναμικότητας μπορεί να σημαίνει ότι οι ασθενείς αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες αναμονές και μειωμένη ποιότητα περίθαλψης, και τα συστήματα υγείας.
«Είμαστε σωματικά και ψυχικά εξαντλημένοι, κάτι που δυστυχώς μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε ιατρικά λάθη», δήλωσε η Mélanie Debarreix, ειδικευόμενη ακτινολόγος από τη Γαλλία. Στη Γαλλία, μεταξύ των φοιτητών ιατρικής, το 66% έχει βιώσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο και το 21% έχει κάνει αυτοκτονικές σκέψεις τον τελευταίο χρόνο – 3 φορές περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό. «Ο τρόπος για να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία και ευεξία θα περιλάμβανε πρωτίστως την αυστηρή εφαρμογή του νόμου σχετικά με τις ώρες εργασίας ή την υποχρεωτική ανάπαυση μετά τις εφημερίες, καθώς και την κατανομή επαρκών οικονομικών πόρων που θα μας επιτρέψουν να ασκούμε το επάγγελμά μας σύμφωνα με τις αξίες μας» εξηγεί η Debarreix.
Παρά πάντως την κακή ψυχική υγεία και τις κακές συνθήκες εργασίας, 3 στους 4 γιατρούς και 2 στους 3 νοσηλευτές δήλωσαν ότι μέσα από το επάγγελμά τους νιώθουν έντονη αίσθηση σκοπού και νοήματος στην εργασία τους. Αυτό υποδηλώνει ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας αντλούν ικανοποίηση από την εργασία τους, αλλά χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη για να κάνουν τη δουλειά τους και να φροντίζουν αποτελεσματικά τους ασθενείς τους.
Ένα μέλλον με λιγότερους γιατρούς οδηγεί σε ένα αβέβαιο μέλλον
«Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι γιατροί και οι νοσηλευτές μπορεί να είναι διαφορετικές σε κάθε χώρα- είτε πρόκειται για πολλές ώρες εργασίας είτε για προσωρινές συμβάσεις, είτε για βία και απειλές που δέχονται στον χώρο εργασίας ο αντίκτυπος στην ψυχική υγεία τους υγεία όμως είναι καθολικός», δήλωσε η Δρ. Natasha Azzopardi-Muscat, Διευθύντρια Συστημάτων Υγείας στον ΠΟΥ/Ευρώπης.
Αυτά τα ευρήματα προσθέτουν περαιτέρω βάρος στην έκθεση «Ώρα για δράση» του ΠΟΥ/Ευρώπης για το 2022, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόσληψη εργαζομένων στον τομέα της υγείας και της περίθαλψης δεν συμβαδίζει με την αυξανόμενη ζήτηση, ασκώντας αφόρητη πίεση στα συστήματα υγείας και στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας. Χωρίς άμεσες μεταρρυθμίσεις, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει μια προβλεπόμενη έλλειψη 940.000 εργαζομένων στον τομέα της υγείας έως το 2030.
«Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει έλλειψη σχεδόν 1 εκατομμυρίου εργαζομένων στον τομέα της υγείας έως το 2030, είναι ξεκάθαρο ότι δεν θα μπορέσουμε να αντέξουμε το ενδεχόμενο να χάσουμε γιατρούς και νοσηλευτές λόγω επαγγελματικής εξουθένωσης και εύθραυστης ψυχικής υγείας. Η ευημερία τους δεν είναι μόνο ηθική υποχρέωση όλων μας. Είναι το θεμέλιο μιας ασφαλούς, υψηλής ποιότητας περίθαλψης για κάθε ασθενή», κατέληξε ο Δρ Κλούγκε.
Χωρίς άμεσες μεταρρυθμίσεις, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει μια προβλεπόμενη έλλειψη 940.000 εργαζομένων στον τομέα της υγείας έως το 2030.
Τι πρέπει να αλλάξει στα συστήματα υγείας
Η βελτίωση των συνθηκών εργασίας θα βοηθούσε στη μείωση των αδειών ασθενείας και θα αποθάρρυνε το προσωπικό από το να αποχωρήσει εντελώς, ενώ παράλληλα θα προσέλκυε περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές στο επάγγελμα. Αυτό θα βοηθούσε να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα υγείας της Ευρώπης είναι κατάλληλα για να καλύψουν τις τρέχουσες και μελλοντικές δημογραφικές μεταβολές και τις πληθυσμιακές ανάγκες, καθώς και ότι το προσωπικό θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει καλύτερα μελλοντικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας.
Ας ελπίσουμε ότι αυτή η έρευνα θα απoτελέσει ένα κάλεσμα αφύπνισης που θα ωθήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις ώστε οι γιατροί και οι νοσηλευτές να μπορούν να εξασκήσουν σωστά το επάγγελμά τους.
